ZALETY I PRZECIWWSKAZANIA DO KORZYSTANIA Z BASENU

1.ZALETY KORZYSTANIA Z BASENU.

Od niepamiętnych czasów, człowiek docenia zbawienny wpływ wody na zdrowie  i urodę.

Pływanie - metoda poruszania się w wodzie wykorzystywana przez człowieka i zwierzęta.

Jest popularną aktywnością rekreacyjną, szczególnie w krajach o cieplejszym klimacie i naturalnych zbiornikach wodnych.

Umiejętność pływania człowiek wykorzystywał już w czasach starożytnych, o czym świadczą rysunki sprzed czterech tysięcy lat z Asyrii, Libii i Egiptu. Słynny grecki filozof Platon mawiał, że "kto ani czytać, ani pływać nie potrafi, ten urzędu państwowego nie może piastować". Pierwsza technika pływacka, stosowana w starożytności i średniowieczu, polegała na położeniu na piersiach ciała. Głową uniesiona była nad wodą a ramiona pracowały naprzemianstronnie pod powierzchnią wody.

O pozytywnych stronach korzystania z basenu można mówić dużo.

Pływanie jest uważane za najbezpieczniejszą i najbardziej wszechstronną dyscyplinę sportu. Aktywności ta poprawia ogólny stan zdrowia, kondycję oraz wpływa zbawiennie na proporcje naszego ciała.

Jest polecana dla wszystkich, zarówno dla ludzi aktywnych fizycznie, jak i dla tych, którzy dopiero zaczynają trenować. Ruch w środowisku wodnym przynosi szereg korzyści zdrowotnych: dotlenia i uodparnia organizm, zwiększa jego wytrzymałość, usprawnia krążenie, pracę serca i płuc, zapobiega
i koryguje wady postawy, przyspiesza kurację odchudzającą, ujędrnia i wygładza naskórek, harmonijnie rozwija całe ciało, gdyż aktywizuje więcej grup mięśniowych niż jakakolwiek inna dyscyplina sportowa. Hartuje i uodpornia nasz organizm na przeziębienia, a także opóźnia procesy starzenia.

 Pływanie wpływa szczególnie korzystnie na ogólny rozwój psychofizyczny i sprawność dzieci, kształtuje podstawowe cechy motoryczne, wyrabia pożądane cechy osobowościowe np. odwagę, zdyscyplinowanie, wpływa również na rozwój społeczny: zgodne współdziałanie w zespole, odpowiedzialność za drugą osobę znajdującą się w wodzie, jest doskonałą formą spędzania czasu wolnego. Pływanie jest zatem formą aktywności ruchowej, która wszechstronnie oddziaływuje na organizm człowieka, odpręża i relaksuje, można ją uprawiać dla przyjemności i dla rozrywki przez całe życie bez względu na przejawiany stopień sprawności. Umiejętność pływania pozwala poprawić stan zdrowia.
Pozytywnie o dobroczynnym wpływie na nasz organizm wypowiadają się też  lekarze medycyny.

Układ kostno-mięśniowo-stawowy –utrzymanie równowagi ciała pozytywnie wpływa na pobudzenie pracy błędnika. W wodzie następuje naturalna pionizacja. Dzięki czemu zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienia przykurczów i skostnień.

Pływanie zmniejsza spastykę i powoduje ogólne rozluźnienie mięśni. Przebywanie w wodzie wiąże się z pozornym zmniejszeniem ciężaru ciała (prawo Archimedesa), pozwala to na wykonywanie niektórych ruchów, które w naturalnym środowisku są niemożliwe ze względu na osłabienie i zaniki mięśni. Wiąże się również ze zmianą gęstości środowiska, czyli zwiększonym oporem wody, co pozwala na wykonywanie ćwiczeń z oporem zwiększając siłę oraz wytrzymałość mięśni. Siła wyporu wody sprawia bowiem, że ciało człowieka staje się
lżejsze i łatwiej jest wykonywać ćwiczenia. Co więcej, na ciało działa ciśnienie hydrostatyczne, które wywiera duży wpływ na ruchy klatki piersiowej,
odciążając jednocześnie mięśnie potrzebne do utrzymania sylwetki w pionie oraz kręgosłup i stawy. Nasze ciało jest bardziej rozluźnione i zrelaksowane. Stawy oraz kręgosłup nie ulegają takim przeciążeniom, jak na lądzie i dlatego osoby ze schorzeniami kręgosłupa powinny uprawiać właśnie tą dyscyplinę sportu. Może to przynieść ulgę oraz wzmocnić mięśnie przykręgosłupowe. Stawy regularnie ćwiczone zachowują siłę i elastyczność. Zbyt mało używane cechuje sztywnienie i osłabienie więzadeł, łączących i chroniących stawy. Także mięśnie słabną i wiotczeją - o czym przekonujemy się wkrótce po zaprzestaniu regularnych ćwiczeń. 
Systematyczne pływanie doskonale wpływa także na prawidłowa postawę ciała oraz zapobiega skrzywieniom kręgosłupa.

 Układ oddechowy  - Oddychanie w wodzie wpływa na powiększenie pojemności życiowej płuc. Mięśnie oddechowe
w środowisku wodnym pracują znacznie wydajniej, gdyż wydech do wody wymusza intensywniejszą pracę tych mięśni .Wdechowi podczas pływania towarzyszy bardzo intensywna praca mięśni oddechowych, które muszą pokonać zwiększony opór środowiska, wynikający ze wzrostu jego gęstości i ciśnienia.

Układ krwionośny - Różnica temperatur, zwiększone ciśnienie i masowanie skóry przez wodę zwiększają jej ukrwienie i powodują lepsze krążenie krwi, zwiększa wydolność serca

Układ trawienny – Pływanie pobudza pracę żołądka i jelit.

Układ moczowy – Przyśpiesza się praca nerek i następuje szybsze napełnianie pęcherza.

Układ równowagi - Falowanie wody wiąże się ze zmianą warunków miejsca gdzie nie ma żadnego ucisku, co wpływa pozytywnie.

Układ nerwowy- Podczas zajęć nasz organizm uwalnia endorfinę, która wpływa korzystnie na nasze samopoczucie, likwidując napięcie i stres.

Pływanie jest najlepszym ćwiczeniem dla sporych grubasków . Systematyczne pływanie pozwoli uzyskać zgrabną sylwetkę, nie powodując przeciążeń i modelując ciało.

Woda zapewnia nam lekkość , a do tego do pracy angażują się wszystkie grupy mięśni. Nie jest nam gorąco i nie pocimy się , nie obciążamy naszych stawów i kręgosłupa.

PODSUMOWUJĄC, PŁYWANIE:

·        jest doskonałą zabawą, relaksującą zarówno fizycznie jak i psychicznie;

·        jest gimnastyką dla mięśni i stawów, przez co w efekcie zmniejszają napięcie mięśniowe, pobudzając jednocześnie prawidłowy rozwój gorsetu mięśniowego oraz aparatu kostno-stawowego;

·        stanowi profilaktykę skrzywień kręgosłupa;

·        podnosi ogólną odporność młodego organizmu na infekcje i zakażenia;

·        wspomaga proces rehabilitacji np. u dzieci z dolegliwościami kostno - stawowymi, korzystnie oddziaływując na ruchomość stawów;

·        w istotny sposób wpływa pobudzająco na tempo i jakość rozwoju fizycznego i umysłowego;

• odgrywa niebagatelną rolę w budowaniu więzi emocjonalnej między dzieckiem a rodzicami, którzy mogą aktywnie uczestniczyć w zajęciach.

 2.PRZECIWWSKAZANIA DO UDZIAŁU

 W ZAJĘCIACH W WODZIE

Pływanie i ćwiczenia w wodzie są stosowane jako forma stymulowana rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży zdrowej oraz w terapii wielu chorób.
Są jednak stany chorobowe, którym towarzyszą przeciwwskazania do udziału w zajęciach związanych z wysiłkiem fizycznym,

w tym także z wysiłkiem fizycznym wykonywanym w wodze.

 Przeciwwskazania te zależą nie tylko od jednostki chorobowej, lecz także od jej zaawansowania, od intensywności wysiłku fizycznego jaki miałoby wykonać dziecko oraz od temperatury wody i otoczenia.

Wszystkie te czynniki powinny być uwzględnione przez lekarza prowadzącego dziecko, który podejmuje decyzję o zezwoleniu na udział w zajęciach
w wodze lub o zakazie uczestnictwa.

Przeciwwskazania do udziału w zajęciach mogą mieć charakter stały lub czasowy.
Przeciwwskazania stałe dotyczą dzieci, u których rodzaj i zaawansowanie wady wykluczają wysiłek fizyczny lub u których przebywanie w wodze może pogorszyć stan dziecka lub zagrażać jego bezpieczeństwu.

Przeciwwskazania czasowe (przejściowe) dotyczą dzieci, które są w okresie rekonwalescencji po chorobach, dzieci, które z powodu osłabienia, możliwości wystąpienia nawrotów choroby lub powikłań nie powinny jeszcze podejmować intensywnego wysiłku fizycznego lub przebywać
w środowisku wodnym. Czas niezdolności określa lekarz indywidualnie dla każdego dziecka. Można przy tym posiłkować się podanym niżej zestawieniem( tabela 1).

Tabela 1.Czas zwolnienia z zajęć w wodze w najczęściej występujących chorobach

Grupa	Czas zwolnienia	Choroby
I	do 2 tygodni	stan po przebyciu anginy, grypy, zapaleniu zatok, zapaleniu ucha środkowego, po nieżycie górnych dróg oddechowych
II	od 2 do 3 tygodni	stan po zapaleniu płuc, opłucnej, przebyciu kokluszu, świnki, odry
III	od 3 do 6 tygodni	stan po zapaleniu wyrostka robaczkowego, zapaleniu miedniczek nerkowych, po ostrym rzucie choroby reumatycznej (jeśli odbyło się leczenie sanatoryjne)
IV	od 6 tygodni do 6 miesięcy	Stan po zapaleniu wsierdzia, mięśnia sercowego, wirusowym zapaleniu wątroby, ostrym zapaleniu nerek, infekcji gruźliczej, zapaleniu opon mózgowych, zapaleniu otrzewnej, stan po [przebytym rzucie choroby reumatycznej (bez leczenia sanatoryjnego)

Źródło J. Kołodziej: Pływanie korekcyjne. AWF, Kraków 1989

Przy występowaniu powikłań czas zwolnienia powinien być przedłużony średnio

około 2 razy.

O charakterze zakazu (trwały, czasowy) i okresie trwania przeciwwskazań czasowych decyduje lekarz prowadzący dziecko.

W tabeli 2 przedstawiono choroby, które w wykazie opracowanym przez

B. Woynarowską. Kwalifikacja uczniów do zajęć z wychowania fizycznego w szkole stanowią przeciwwskazania do zajęć z wf, w tym także do zajęć w wodze.

Tabela 2. Przeciwwskazania do udziału w zajęciach w wodzie.

Choroba	Zasady kwalifikacji
I. Choroby laryngologiczne
1.      Przewlekłe  zapalenie górnych dróg oddechowych uszu 2.      Perforacja błony bębenkowej 3.      Zaburzenie równowagi      Choroba Meniera	Okresowa niezdolność do zajęć wf w okresie zaostrzenia, ostrej infekcji górnych dróg oddechowych, oddechowych okresie rekonwalescencji. Pływanie w zależności od decyzji lekarza leczącego. Przeciwwskazane pływanie i sporty wodne. Przeciwwskazane pływanie i sporty wodne. W ciężkich przypadkach całkowite zwolnienie z lekcji wf wg zaleceń lekarza leczącego.
II. Choroby układu oddechowego
1.      Przewlekłe choroby oskrzeli 2.      Dychawica oskrzelowa 3.      Przewlekłe choroby miąższu płucnego 4.      Gruźlica	Kwalifikacja jak w  przewlekłych zapaleniach górnych dróg oddechowych i uszu. W przypadkach częstych (powyżej 10 rocznie) średnio ciężkich ataków lub napadów o przedłużonym czasie trwania oraz w okresach zaostrzeń, nasilenia napadów i innych przypadków – wg zaleceń lekarza leczącego. Według indywidualnych zaleceń lekarza leczącego. Przez okres 1-2 lat po przebyciu gruźlicy i leczeniu szpitalno-sanatoryjnym ograniczenie zajęć o dużym obciążeniu, długotrwałych.
III. Choroby układu krążenia, choroba reumatyczna i choroby tkanki łącznej
1.      Wady wrodzone układu krążenia 2.      Stan po zapaleniu mięśnia sercowego, wsierdzia i osierdzia 3.      Choroba reumatyczna	Niezdolne są dzieci, u których stwierdza się: ·        czynny proces zapalny we wsierdziu, mięśniu sercowym i osierdziu, ·        objawy niewydolności krążenia i sinicę, ·        znaczny przerost lub przeciążenie komór  i przedsionków, ·        napadowe zaburzenia rytmu serca. Według indywidualnych zaleceń lekarza leczącego, w zależności od przebiegu choroby, występowania objawów niewydolności krążenia. Według indywidualnych zaleceń lekarza leczącego w zależności od klimatycznych laboratoryjnych objawów aktywności procesu reumatycznego – przeciętnie przez około 6 mie-sięcy po leczeniu szpitalnym i sanatoryjnym – pełne zwolnienie z zajęć z wf. Pełna aktywność fizyczna przeciętnie po 2 latach od ostrego rzutu gorączki reumatycznej. Przy niedomykalności zastawek półksiężycowatych aorty – dopuszczalne ćwiczenia o małej intensywności (ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała). Przy zwężeniu zastawki dwudzielnej – niezdolność do ćwiczenia na lekcjach wf do zabiegu operacyjnego. Po zabiegu – wg zaleceń lekarza prowadzącego.
IV. Choroby układu moczowego
1.      Zakażenia układu moczowego 2.      Zespół nerczycowy		Rozpoczęcie zajęć wg zaleceń lekarza leczącego. Przeciętnie niezdolność do zajęć wf 4-6 tygodni od ostrego rzutu zakażenia. Pływanie w zależności od decyzji lekarza leczącego. Niezdolność w okresach zaostrzeń wg zaleceń lekarza leczącego.
V. Inne zaburzenia i choroby przewlekłe
1.      Wole miąższowe 2.      Wole guzowate 3.      Nadczynność tarczycy 4.      Cukrzyca 5.      Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy 6.      Stan po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby 7.      Przepuklina pachwinowa, udowa, pępkowa 8.      Stan po operacji wyrostka robaczkowego 9.      Naciek okołowyrostkowy 10.Stan po urazie głowy ze wstrząśnieniem      mózgu lub innymi urazami      wewnątrzczaszkowymi		Wyeliminowanie dużych obciążeń i udziału w zawodach. Niezdolność w zależności od decyzji lekarza leczącego. Niezdolność do uzyskania eutyreozy. Dalsza kwalifikacja wg decyzji lekarza leczącego. Możliwość czasowych zwolnień w okresach niewyrównania choroby. Może uczestniczyć w zajęciach z wf po posiłku. Nigdy na czczo. Niezdolność w okresie ostrym choroby i w czasie leczenia, rekonwalescencji, w okresach zaostrzeń. Zalecenia indywidualne lekarza leczącego. W okresie remisji – ograniczenia zajęć o dużej intensywności. W okresie rekonwalescencji, przeciętnie 4-6 miesięcy  po ustąpieniu objawów choroby – wg indywidualnych zaleceń lekarza leczącego. W okresie rekonwalescencji  w zależności od przebiegu operacji, okresu pooperacyjnego i ewentualnych powikłań – przeciętnie przez 6-8 tygodni po operacji pełną niezdolność od wysiłków fizycznych. Niezdolność do ćwiczenia przez 6-8 tygodni od całkowitego wygojenia rany. Po przebyciu nacieku okołowyrostkowego, jak i w innych sprawach zapalnych jamy brzusznej – niezdolność do zajęć z wf do czasu operacji i w okresie rekonwalescencji wg zaleceń chirurga. Niezdolność do zajęć z wf w okresie rekonwalescencji(przeciętnie przez 6 miesięcy)  w zależności od rodzaju urazu, utrzymania się dolegliwości i zaleceń lekarza leczącego, a po okresie rekonwalescencji – zwolnienie wg indywidualnych zaleceń lekarza.

Źródło: B. Woynarowska: Kwalifikacja lekarska uczniów do zajęć z wychowania fizycznego w szkole. WSiP, Warszawa 1978

Warto jednak  zwrócić uwagę, że np. przy krótkowzroczności większej niż –6,0 D, przy wyraźnie postępującej wadzie i zmianach  na dnie oka przeciwwskazany jest intensywny wysiłek fizyczny .Dziecko może pływać – choć bez skoków do wody.

Pomimo istniejących przeciwwskazań zachęcam do korzystania z basenu.

Korzyści wynikające z tej dyscypliny sportowej i tak są większe. Mają ogromne znaczenie dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. Tym, którzy nie potrafią pływać można z całą pewnością powiedzieć, że

na naukę nigdy nie jest za późno.

Literatura:

    E. Bartkowiak, Pływanie, Warszawa 1989

M. Guszkowska, Wychowanie Fizyczne i Sport,  T. 48/3 2004

A. Kalinowski,  R. Rożko, Pływanie - poradnik metodyczny, Warszawa1996

M. Krawczyński, Poznawcze i somatyczne komponenty lęku sportowego, Warszawa 1993

T. Morris, J. Summers, Psychologia sportu, Warszawa 1998

    S. Owczarek, Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie Warszawa 1999  

L. Szewczyk, Lęk u dzieci, różnorodność przeżywania, red. W. Tłokiński, Warszawa 1993

OPRACOWAŁA

mgr Renata Base